Op amper 3 minuten van de grens, in Gronau, runt Gerhard Becker (58) zijn nieuwe winkel Tabak XXL. Een paradijs voor rokers die hoge accijnzen willen ontwijken. Supermarkten balen, Duitse ondernemers profiteren. ‘Ze halen winkelkarren vol shag.’
‘Het grootste assortiment net over de grens!’ Tabak XXL, een nieuwe tabakszaak in Gronau, adverteert in het Nederlands. In de zaak hangen rood-wit-blauwe vlaggetjes, de toonbank is feloranje en – ja hoor – achter diezelfde feloranje toonbank staan ook Nederlandse medewerkers.
Ondernemer Gerhard Becker (58) klapt zijn handen op elkaar. “Wir machen menschen glücklich. Ge-wel-dig!”, klinkt het triomfantelijk. Hij pakt een pakje Van Nelle uit het schap. Hier betaal je 12 euro voor deze shag, in Nederland meer dan het dubbele: 27 euro. Ook de prijs van sigaretten scheelt een paar euro.
Becker kan geen betere plek en tijd bedenken om zijn Tabak XXL te openen. Het Nederlandse tabaksbeleid wordt strenger: accijnzen gaan omhoog en supermarkten mogen per 1 juli geen rookwaar meer verkopen. Dit leidt tot frustratie onder Twentse ondernemers. Zij vrezen nog meer klanten te verliezen aan de oosterburen. Duitse deals lonken.
De Königstraße in Gronau, hemelsbreed een kilometer van de grens, is in trek bij Nederlanders. Dat hoor en zie je. Veel auto’s met gele kentekens vullen de parkeerplaats. Naast Tabak XXL bevinden zich hier drie grote supermarkten, een drogisterij (DM) en een drankenhandel. ‘Paradijsjes’ voor mensen die hoge btw-tarieven en accijnzen willen vermijden.
Het overgrote deel van de klanten bij Tabak XXL, dat sinds twee weken open is, woont in Nederlandse grensplaatsen. “Maar er komen hier ook mensen uit het westen”, zegt Becker. Slaan zij flink in? “Een winkelwagen vol.”
Justin Kivits (27) leunt op de oranje toonbank. Hij bestelt een hele voorraad sigaretten. “In Nederland betaal je een godsvermogen. Dat spookt wel eens door mijn hoofd, ja”, zegt hij. Rokers zijn in Duitsland voordeliger uit. Tenminste, in hun portemonnee. “Als ik zou stoppen, zou het om het financiële plaatje zijn, niet om de gezondheid.”
Eigenaar Becker begrijpt de frustratie van Twentse grensondernemers, maar vindt het ook ‘slecht’ dat rokers met een aangescherpt beleid te maken hebben. Becker heeft al vier jaar een tabakswinkel in Nordhorn. Hij ziet deze tweede zaak als een logische stap. Medewerker Rachel ten Hoopen denkt er net zo over: “Heel eerlijk? Ik vind de hoge prijzen in Nederland bijna diefstal. Belachelijk.”
Terwijl de sloffen in Gronau als warme broodjes over de toonbank gaan, nemen supermarkten in Twente langzaam afscheid van de rookwaren. Sommige winkels openen een aparte tabakszaak in de buurt. Dat mag namelijk wel. Overigens is daar ook veel kritiek op, want de overheid wil juist minder verkooppunten, op weg naar een rookvrije en dus gezondere generatie.
Vooruitlopend op de nieuwe regels openden Annie Harmsen en Marc Koenders, eigenaren van supermarkt Plus in Eibergen, al in 2022 een tabakswinkel tegenover hun zaak. Veel mensen uit het dorp halen overigens hun rookwaar al in Duitsland. “Duitsland is het walhalla ten opzichte van Nederland.”
Volgens Annie Harmsen werken de strikte tabaksregels en hoge accijnzen de illegale handel in de hand. Ze gelooft niet in het ontmoedigingsbeleid. “Sigaretten worden op scholen verhandeld. Kinderen van 13, veertien jaar komen via TikTok en Instagram aan vapes. Sterker nog: ze kunnen ze gewoon bestellen via Amazon en Chinese sites. Je bent de controle helemaal kwijt.”
Ze is van mening dat accijnzen en btw binnen Europa ‘rechtgetrokken’ moeten worden. “De wereld houdt niet op bij onze landsgrenzen. We hebben het niet voor niks over world wide web.”
Imaan Booster 